Doe ‘ns normaal!

Doe 'ns normaal!“Doe nou eens normaal!” Ik hoor het mezelf zo vaak zeggen. Als mijn pubers schreeuwen tegen mij of tegen elkaar. Als ze zitten te knoeien met eten. Of als ze iets anders doen dat ik niet kan waarderen. Nou is het bij ons in het gezin belangrijk dat we altijd duidelijk en concreet zijn. Maar ik kan het bijna niet vager maken dan met deze uitroep. Want wat is normaal nou eigenlijk?

Iedereen kan zich vast nog wel het debat herinneren waarin Wilders Rutte toeriep: “Doe eens even normaal, man.” En dat Rutte reageerde met: “Doe zelf normaal.” Dat was natuurlijk niet normaal. Of juist wel? Want iedereen zegt het, te pas en te onpas. En we snappen meestal ook wel wat er wordt bedoeld.

Maar probeer eens helder aan iemand uit te leggen wat normaal is. En ook waarom. Dat is knap lastig. Want wat voor de een normaal is, is voor de ander bijzonder. Normaal is een gevoel, iets wat je aanvoelt. Maar dat aanvoelen, het herkennen van emoties en het begrijpen van non-verbale communicatie, dat ontbreekt juist vaak bij mensen met autisme. Hoe moet je leren wat normaal is, als je spiegelfunctie minder goed werkt?

Wat is normaal?

De woordenbijbel Van Dale geeft de volgende definitie van nor·maal (bijvoeglijk naamwoord, bijwoord):
1 volgens de regel; = gewoon: hij is niet normaal niet goed bij zijn hoofd; normaal gesproken gewoonlijk; niet normaal! uitroep als je iets zeer heftigs ondergaat; dat is de normaalste zaak van de wereld dat is vanzelfsprekend
2 niet klein, maar ook niet groot: een normale portie

Mijn twee pubers zijn volgens de heersende norm ‘niet normaal’, maar anders dan dat Van Dale het beschrijft. Ik bedoel zeker niet dat ze niet goed bij hun hoofd zijn, want het zijn twee slimme gasten. Maar ze kunnen wel behoorlijk anders dan anders reageren. Niet normaal dus. Maar dat is toch eigenlijk hun ‘normaal’? Wie ben ik dan om ze te vertellen dat dat niet zo is?

Het nieuwe normaal

Tegenwoordig probeer ik te bedenken wat ik precies bedoel als ik wil vragen of de jongens “nou eindelijk eens een keer normaal kunnen doen”. En dat levert boeiende confrontaties met mezelf op. Want met normaal bedoel ik rustig, maar staat dat ook in het woordenboek van mijn ADHD-ers? Met normaal bedoel ik dat ze geïnteresseerd doen als ik wat vertel, maar is het echt zo dat ze niet luisteren als ze ondertussen de andere kant op kijken? Met normaal bedoel ik dat ze me niet onderbreken, maar hoe moeilijk is dat voor iemand die alles ziet en dat echt even tussendoor kwijt moet? Met normaal bedoel ik een klein bakje vla en geen half pak, maar is dat ook normaal voor hongerige pubers in de groei?

Als ik mijn pubers niet duidelijk kan uitleggen wat ik bedoel, dan is het misschien wel helemaal niet nodig om ‘normaal’ te doen. Ik wil dat mijn jongens respect hebben voor anderen, rekening houden met hun omgeving en voor elkaar zorgen als dat nodig is. En als ze dat op hun eigen wijze doen, dan is dat toch goed genoeg? Of zoals ze zelf zeggen: “Voor ons is dit normaal!”

Één ding is bij ons thuis wel duidelijk: als we gewoon normaal doen, dan doen we al gek genoeg.
 


Tags: , , ,

Geplaatst op 3 juli 2020 door Ellen Molenaar in categorie "ADHD", "ASS

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *